Koncert symfoniczny – Orkiestra Filharmonii Narodowej

Fot. Wiktor Zdrojewski

Orkiestra Filharmonii Narodowej
Andrzej Boreyko – dyrygent

Program:

Krzysztof Penderecki – II Symfonia Wigilijna [35']

Przerwa [20']

Johannes Brahms – II Symfonia D-dur op. 73 [43']

Orkiestra Filharmonii Narodowej cieszy się popularnością i uznaniem na całym świecie. Odbyła niemal 150 tournées na pięciu kontynentach, występowała w najważniejszych salach koncertowych świata. Zespół uczestniczył również w wielu prestiżowych międzynarodowych festiwalach, m.in. w Wiedniu, Berlinie, Pradze, Bergen, Lucernie, Montreux, Moskwie, Brukseli, Florencji, Bordeaux i Atenach, w Nantes (La Folle Journée), Bilbao, Lizbonie i Tokio. Orkiestra Filharmonii Narodowej regularnie towarzyszy finalistom Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, bierze udział w Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień, Międzynarodowym Festiwalu Chopin i jego Europa czy Wielkanocnym Festiwalu Ludwiga van Beethovena. Nagrywa dla Polskiego Radia i Telewizji, polskich i zagranicznych firm płytowych oraz na potrzeby filmu. Dokonania Orkiestry Filharmonii Narodowej bywały wielokrotnie nagradzane prestiżowymi nagrodami fonograficznymi. Od 2016 roku Filharmonia Narodowa cyklicznie transmituje wybrane koncerty przez internet.

Sezon 2023/2024 to piąty rok pracy Andrzeja Boreyki na stanowisku dyrektora artystycznego Filharmonii Narodowej. Do najważniejszych wydarzeń z życia dyrygenta z ostatnich lat należą: tournée z Orkiestrą Filharmonii Narodowej po Hiszpanii, z Państwową Akademicką Orkiestrą Symfoniczną Federacji Rosyjskiej po Niemczech, a także koncerty z Orchestra Filarmonica della Scala (festiwale w Lublanie, Rheingau, Gstaad i Grafenegg). Artysta występował gościnnie z takimi zespołami, jak Royal Scottish National Orchestra, Gürzenich Orchestra Cologne, Orquesta Sinfónica de Galicia, Orchestra Sinfonica Nazionale della Rai, Mozarteumorchester Salzburg, Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin, Frankfurter Opernund Museumsorchester, z orkiestrami symfonicznymi Sydney, Toronto, Seattle, stanu Minnesota, San Francisco, Dallas i Detroit, a także z New York Philharmonic, Chicago Symphony Orchestra, Los Angeles Philharmonic. W 2019 roku poprowadził również Cleveland Orchestra.

Arcyromantyczną, silnie zakorzenioną w myśli muzycznej Antona Brucknera II Symfonię Krzysztof Penderecki pisał od września 1979 do kwietnia 1980 roku. Prawykonanie odbyło się kilka dni po ukończeniu utworu, 1 maja 1980 roku. Symfonia otrzymała podtytuł Wigilijna, co kompozytor tłumaczył tym, że nadał ostateczną jednoczęściową formę dziełu w wigilię Bożego Narodzenia 1979 roku (początkowy plan zakładał formę cztero- lub pięcioczęściową). Jeden z brytyjskich krytyków przestrzegał zaś, by nie spodziewać się po tym bożonarodzeniowym dziele sanny z dzwonkami i radości ducha, lecz raczej czterech jeźdźców Apokalipsy. Sens przepełniającego II Symfonię wigilijnego smutku, dojmującego poczucia nieuchronności tragedii nawet w chwilach pełnej euforii nadziei, zapewne najłatwiej będzie zrozumieć Polakom, przepojonym tragizmem historii swego kraju. Niespełna dwa lata po owej wigilii, podczas której Krzysztof Penderecki nadał swej II Symfonii ostateczną formę, w Polsce zapadła noc stanu wojennego. Radosne dźwięki świąt na dobrych kilka lat oddaliły się jeszcze bardziej.

Aleksander Laskowski

Dwie pierwsze symfonie Brahmsa, ukończone rok po roku, stanowią antytetyczną parę: Pierwsza jest patetyczna i skomplikowana technicznie, Druga bardziej pogodna i przejrzysta w budowie. W czterech ogniwach utworu (Allegro moderato, Adagio non troppo, Allegretto grazioso, Allegro con spirito) przeplatają się różne nastroje, od sielankowych do melancholijnych. Uwagę słuchacza przyciągają śpiewne melodie i wyraziste kulminacje. W tym czasie Brahms cieszył się opinią kompozytora lubującego się w komplikacjach, zwłaszcza kontrapunktycznych. Do II Symfonii, napisanej bardzo szybko, podczas letniego wypoczynku w letnisku Pörtschach w Karyntii, podszedł bardziej swobodnie, decydując się na uproszczenie języka muzycznego. Struktura kompozycji jest dość przejrzysta, od wcześniejszych dzieł – kwartetów smyczkowych czy Ein deutsches Requiem – odmienny jest także w stosunku jej ogólny wyraz. Brahms odszedł bowiem w swojej Drugiej od niemieckiej solenności, wprowadzając do utworu pierwiastki idiomu muzycznego swojej wiedeńskiej, przybranej ojczyzny: przejrzystość i melodyjność nasuwającą skojarzenia z muzyką Mozarta, ale także Beethovenowską predylekcję do igrania różnicami nastrojów oraz iście wiedeński pierwiastek taneczny.

Magdalena Dziadek

filharmonia.pl/repertuar/orkiestra-filharmonii-narodowej-w-gdansku